488
Από την Ανδρονίκη Λάππα και τον Παντελή Ταμπακόπουλο,
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας, συγκεντρώνοντας εκατομμύρια χρήστες ανά τον κόσμο. Οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας, καθιστούν αναγκαία την προσαρμογή μεταξύ άλλων και των μέσω κοινωνικής δικτύωσης στα νέα δεδομένα. Μια προσαρμογή που κρίνεται αναγκαία αν αναλογιστούμε και την ταχύτητα με την οποία κακόβουλοι χρησιμοποιούν την τεχνολογία ώστε να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά και να υποκλέψουν ευαίσθητα δεδομένα των χρηστών με σκοπό οικονομικά ή άλλου είδους οφέλη.
Δεν είναι λίγες οι φορές που ανυποψίαστοι πολίτες κάθε ηλικίας έχουν καταστεί θύματα ηλεκτρονικού εγκλήματος. Περιπτώσεις ηλεκτρονικού «ψαρέματος», υποκλοπή ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων αλλά και παραβιάσεις ηλεκτρονικών λογαριασμών των χρηστών του διαδικτύου, είναι μερικά μόνο από τα είδη ηλεκτρονικού εγκλήματος. Ειδικότερα, όσον αφορά την παραβίαση ηλεκτρονικών λογαριασμών και προφίλ των χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ιδρυτές και διαχειριστές της εκάστοτε πλατφόρμας αναζητούν τρόπους ώστε να παρέχουν στον χρήστη την αίσθηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ασφάλειας και αποτροπής περιστατικών hacking.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δοκιμαστική εφαρμογή ενός συστήματος αναγνώρισης προσώπου από το Facebook και συγκεκριμένα στην εφαρμογή Facebook για κινητές συσκευές. Η αναφορά στο συγκεκριμένο δοκιμαστικό εγχείρημα εκ μέρους του Facebook έχει γίνει ήδη από τον Νοέμβριο του 2019 και σύμφωνα με τις προθέσεις της πλατφόρμας σκοπός είναι η επαλήθευση της ταυτότητας των χρηστών με την χρήση ενός «selfie βίντεο», όπου ο χρήστης θα πρέπει να κοιτάζει σε διαφορετικές κατευθύνσεις ώστε να έχει η εφαρμογή μια ολοκληρωμένη εικόνα του προσώπου του. Πρόκειται για ένα σύστημα που παραπέμπει σε αντίστοιχα συστήματα άλλων εφαρμογών όπως το Face ID της Apple.
Eρωτήματα εγείρονται αναφορικά με την ασφάλεια της δυνατότητας αυτής και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών. Μολονότι το Facebook δεσμεύεται να μην μεταβιβαστεί το video σε κανέναν άλλον καθώς και να διαγραφεί μετα την πάροδο 30ημερών, δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι και βέβαιοι, τουλάχιστον όχι όσο βρίσκεται σε δοκιμαστικό στάδιο το εν λόγω εγχείρημα. Εν αντιθέσει, η εφαρμογή Face ID δεν επιτρέπει την έξοδο των δεδομένων από τη συσκευή και καταγράφει μόνο «μαθηματικές αναπαραστάσεις» του προσώπου ενός χρήστη.
Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, όσον αφορά τα συστήματα εισόδου στο Facebook μέσω της αναγνώρισης προσώπου, αναφορά έχει γίνει και σε πιθανές διαδικασίες υποβολής της αστυνομικής ταυτότητας ενός χρήστη για την επαλήθευση του λογαριασμού του. Πρόκειται όμως για ένα σύστημα που συγκριτικά με το παραπάνω περί “selfie video”, είναι λιγότερο εξελιγμένο αφού στηρίζεται απλώς στην λήψη φωτογραφίας της αστυνομικής ταυτότητας του χρήστη και την υποβολή της στο Facebook ως εικόνα.
Και στις δύο παραπάνω δοκιμαστικές περιπτώσεις, εγείρονται ερωτήματα αναφορικά με την προστασία των χρηστών. Μολονότι δηλαδή ένα τέτοιο σύστημα επαλήθευσης βάσει αναγνώρισης προσώπου, θα μπορούσε να μειώσει τις πιθανότητες παραβίασης του λογαριασμού ενός άλλου χρήστη, δεν παύει να προκαλεί προβληματισμούς όπως ενδεχόμενη παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα προσωπικά δεδομένα, παραβίαση των δεδομένων της πλατφόρμας με αποτέλεσμα να υποκλαπούν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των χρηστών, αδυναμία ανάκτησης του λογαριασμού σε περίπτωση αλλοίωσης των χαρακτηριστικών του χρήστη αλλά και κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων από την πλατφόρμα του Facebook. Μήπως τελικά οδηγούμαστε σε μια κοινωνία της τεχνολογίας ολοένα και πιο παρεμβατική;
Είναι κατανοητό πως τα παραπάνω ενδέχεται να προκαλέσουν προβληματισμό στους χρήστες. Πρόκειται όμως για φημολογούμενα εγχειρήματα που βρίσκονται σε δοκιμαστικό στάδιο και επομένως καμία θέση υπέρ ή κατά της χρήσης τους, δεν είναι επιθυμητή την δεδομένη στιγμή. Οι χρήστες καλούνται να είναι προσεκτικοί κατά την πλοήγηση τους στο διαδίκτυο και να επαγρυπνούν, ώστε να ενημερώνονται για όλα τα νέα δεδομένα. Διότι μπορεί η τεχνολογία να έχει διευκολύνει σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητά μας, δεν παύει όμως να χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις με κακόβουλο σκοπό. Μόνο η γνώση και η πρόληψη μπορούν να λειτουργήσουν υπέρ της προστασίας του πολίτη στον ψηφιακό κόσμο και ο τελευταίος οφείλει να ενημερώνεται για τις τρέχουσες εξελίξεις.